Cechą charakterystyczną czasu adwentu w Polsce, są odprawiane wczesnym rankiem Roraty. To msza święta wotywna o Najświętszej Maryi Pannie odprawiana w czasie adwentu. Nazwa rorat bierze się od introitu na wejście śpiewanego na początku mszy świętej: „Rorate coeli” (Spuście rosę niebiosa) .
Jest to najbardziej znana adwentowa forma pobożności. Jej kształtowanie nie jest do końca znane. Najstarsze ślady w polskiej tradycji pochodzą z XIII w. i wskazują na cystersów ze Śląska u których po raz pierwszy odnajdujemy tę formę pobożności. Pewnym natomiast jest, że w XIV w. była znana w całej Polsce, a swoja kulminację miała w wieku XVI w. Przywilej odprawiania rorat w Adwencie dla Polski potwierdził w specjalnym dekrecie papież Urban VIII. Formę ostateczną dla Polski Roraty przybrały dopiero w XX w. za sprawą kardynała Stefana Wyszyńskiego. To właśnie on wydał dekret 25.03.1961 r., w którym zawarł wskazania co do odprawiania rorat. W dekrecie czytamy:
Na podstawie szczególnych uprawnień, udzielonych Nam przez Stolicę Świętą,
zważywszy na zaaprobowany przywilejami Stolicy Apostolskiej niepamiętny zwyczaj, dzięki któremu
przez cały Adwent odprawiała się rychłym rankiem, przy licznym udziale wiernych, uroczysta Msza
wotywna o Najświętszej Maryi Pannie Rorate, oraz biorąc pod uwagę przepisy Nowego Kodeksu Rubryk
Mszału i Brewiarza, ogłaszamy wspomnianą Mszę Rorate wotywą I klasy, tak by nie tylko w kościołach,
lecz za zezwoleniem Ordynariusza także w kaplicach publicznych i półpublicznych mogła być
odprawiona codziennie w sposób uroczysty w okresie Adwentu, wyjąwszy jedynie święto Niepokalanego
Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, Wigilię Bożego Narodzenia oraz Niedziele. Niniejszy dekret nie
znosi ogólnych przepisów prawa, (zob. Dekret N. 1822/61/P z dnia 25.03. 1961 r).
Dwa lata później dekret ten skorygowała Święta Kongregacja Obrzędów:
Na prośbę J. Em. ks. Stefana Kard. Wyszyńskiego, Arcybiskupa Gnieźnieńskiego
i Warszawskiego, Prymasa Polski, wyrażającego także pragnienia wszystkich Biskupów polskich,
Święta Kongregacja Obrzędów, korzystając z uprawnień udzielonych jej przez J. Św. Papieża Pawła VI,
łaskawie zezwala, aby we wszystkich kościołach i kaplicach na terytorium Polski przez cały okres
Adwentu mogła być odprawiana jedna Msza o Najświętszej Maryi Pannie (Rorate) jako wotywa 2. klasy.
Poza tym należy zachować przepisy rubryk. Niniejszy indult ważny jest na najbliższe dziesięciolecie. Bez
względu na wszelkie przeciwne zarządzenia (zob. Święta Kongregacja Obrzędów, Indult Prot. N.D.
17/963 z dnia 18.12.1963).
Kolejną zmianę przyniósł w 1969 r. papież Paweł VI wydając konstytucję apostolską Missale romanum promulgował Novus Ordo Missae. Nowe przepisy spowodowały, że msze roratnie pozbawiono uroczystego śpiewu „Chwała”. Biorąc jednak pod uwagę, że zwyczaj śpiewania Gloria w czasie rorat był głęboko zakorzeniony, Konferencja Episkopatu Polski wydała 31.03.1971 roku wydała zarządzenie w sprawie Mszy wotywnych. W zarządzeniu, w punkcie 4. czytamy, że: Konferencja Biskupów pozwala odprawiać we wszystkich kościołach i kaplicach: W dni powszednie Adwentu jedną Mszę świętą wotywną „Rorate”
z prefacją o N. Maryi Pannie, albo z drugą prefacją adwentową. W tych Mszach wotywnych można
odmawiać hymn „Chwała na wysokości Bogu”. Jest to, jak dotąd, ostatnie zarządzenie dotyczące rorat
i zachowuje swoją moc obowiązującą.
Tak więc roraty są zatwierdzonym dla Polski zwyczajem adwentowym. Msze te mogą być w czasie adwentu odprawiane we wszystkich kościołach i kaplicach wcześnie rano. Jednak ze względów duszpasterskich możliwe jest także ich odprawianie wieczorem. Tym co jest charakterystycznym dla mszy roratnich to to, że rozpoczynają się one przy wyłączonym świetle. Przy blasku jedynie świecy roratniej i lampionów. Zapalenie świateł w świątyni następuję w czasie uroczystego hymnu „Chwała”, choć w niektórych miejscach można spotkać się ze zwyczajem rozświetlania świątyni dopiero na śpiewie aklamacji Alleluja. Ma to podkreślić i uwypuklić charakter czytań adwentowych zaczerpniętych z proroctw Izajasza, które miały być przygotowaniem narodu wybranego na przyjście Zbawiciela – Światłości Świata, bo naród kroczący w ciemnościach ujrzał światłość wielką (Iz 9,1). Taka praktyka ma uzmysłowić nasze oczekiwanie i przygotowanie się na spotkanie z Chrystusem, a z drugiej ma podkreślić, że Boże obietnice już się zrealizowały i dzięki temu nasze prośby, które wyrażamy przez udział we Mszy Roratniej, nie pozostaną bez odpowiedzi.
Dziś Roraty są znakiem szczególnej obecności Maryi w historii zbawienia. Ona jako córka Izraela, Matka Syna Bożego, Matka Kościoła w sposób szczególny oczekiwała przyjścia Mesjasza. Gdy Archanioł Gabriel zwiastował Jej, że pocznie Syna Bożego – obiecanego Emmanuela – Jej życie nierozerwalnie splotło się z życiem Jezusa, a także z życiem Kościoła z którym dziś oczekuje powtórnego przyjścia Chrystusa. Podobnie jak jutrzenka poprzedza wschód słońca podobnie Maryja poprzedziła przyjście Chrystusa. To wszystko mają nam uświadomić msze roratnie.
Uczestnicząc w Roratach stajemy się jak owe panny z Jezusowej przypowieści, które wychodzą na spotkanie Pana. Wczesna pora pozwala na doświadczenie trudu porannego wstawania, wyrywania ze snu, aby odpowiedzieć na zaproszenie na ucztę. Czyniąc to wraz z Maryją, która staje się w tym czasie najlepszą przewodniczką w słuchaniu i przyjmowaniu Boga. To także wyraz naszej gotowości w każdej chwili na działanie i wychodzenie ku spotkaniu z Bogiem.
Roraty są dla nas także okazją poszukiwania odpowiedzi na pytanie jaki jest dobry czas na spotkanie z Bogiem?
Niech czas adwentu będzie dla nas dobrą sposobnością do spotkania się z Panem i Jego Matką w czasie mszy Roratnich. Zechciejmy także nasze dzieci i młodzież zachęcić do radosnego trudu adwentowego czuwania.
